Karotis arter stenozu, beyni besleyen ana damarların daralmasıdır ve inmenin en önemli nedenlerinden biridir. Türkiye’de her yıl yaklaşık 200.000 inme vakası görülmekte olup, bunların önemli bir kısmı karotis hastalığına bağlıdır.
Karotis Arter Stenozu Nedir?#
Karotis arterleri, boyunun her iki yanında bulunan ve beynin büyük bölümünü besleyen ana damarlardır. Karotis stenozu, bu arterlerin ateroskleroz nedeniyle daralmasıdır.
Karotis stenozu iki şekilde inmeye neden olabilir:
- Embolik inme: Plaktan kopan parçaların beyin damarlarını tıkaması
- Hemodinamik inme: Ciddi darlık nedeniyle beyne yeterli kan gitmemesi
Karotis Stenozunun Belirtileri#
Karotis stenozu genellikle belirti vermez ve “sessiz katil” olarak adlandırılır. Ancak bazı hastalarda uyarı işaretleri görülebilir:
Geçici İskemik Atak (TİA)#
“Mini inme” olarak da bilinen TİA, inmenin habercisidir:
- Ani görme kaybı (bir gözde)
- Yüzde, kolda veya bacakta uyuşma/güçsüzlük
- Konuşma güçlüğü
- Denge kaybı
- Belirtiler 24 saat içinde tamamen düzelir
İnme Belirtileri#
- Ani yüz düşüklüğü
- Kol veya bacakta güçsüzlük
- Konuşma bozukluğu
- Görme kaybı
- Şiddetli baş ağrısı
⚠️ FAST Kuralı: Face (Yüz), Arm (Kol), Speech (Konuşma), Time (Zaman) - Bu belirtilerde acil yardım çağırın!
Risk Faktörleri#
Karotis stenozu için risk faktörleri:
- İleri yaş (>65)
- Sigara kullanımı
- Hipertansiyon
- Diyabet
- Yüksek kolesterol
- Koroner arter hastalığı
- Periferik arter hastalığı
- Aile öyküsü
Tanı Yöntemleri#
Non-İnvaziv Testler#
Karotis Doppler Ultrasonografi:
- İlk tercih edilen tarama yöntemi
- Darlık derecesi ve plak yapısı değerlendirmesi
- Ağrısız ve radyasyonsuz
BT Anjiyografi:
- Detaylı anatomik görüntüleme
- Kalsifikasyon değerlendirmesi
- Tedavi planlaması için
MR Anjiyografi:
- Kontrast maddesiz görüntüleme seçeneği
- Yumuşak doku detayları
İnvaziv Tanı#
Serebral Anjiyografi:
- Altın standart
- Tedavi ile eş zamanlı yapılabilir
Tedavi Yaklaşımlarımız#
Medikal Tedavi#
Tüm karotis stenozu hastalarında temel tedavi:
- Antiplatelet tedavi (aspirin, klopidogrel)
- Yüksek doz statin
- Hipertansiyon kontrolü
- Diyabet yönetimi
- Sigarayı bırakma
Karotis Stentleme (CAS)#
Minimal invaziv endovasküler tedavi:
Endikasyonlar:
- Semptomatik hastalar: ≥%50 darlık
- Asemptomatik hastalar: ≥%70 darlık (seçilmiş vakalarda)
- Cerrahi için yüksek riskli hastalar
- Radyasyon sonrası stenoz
- Cerrahi sonrası restenoz
İşlem Nasıl Yapılır?
- Kasık arterinden erişim
- Koruyucu filtre (emboli koruma cihazı) yerleştirme
- Balon ile ön genişletme
- Stent yerleştirme
- Balon ile son genişletme
- Filtre çıkarılması
Karotis Endarterektomi (CEA)#
Cerrahi tedavi seçeneği:
- Plağın cerrahi olarak çıkarılması
- Düşük cerrahi riskli hastalarda tercih
- Uzun dönem sonuçları kanıtlanmış
Stentleme mi Cerrahi mi?#
Her iki tedavinin de avantajları vardır:
| Özellik | Stentleme (CAS) | Cerrahi (CEA) |
|---|---|---|
| İnvazivlik | Minimal | Açık cerrahi |
| Anestezi | Lokal | Genel/lokal |
| İyileşme | Hızlı | Daha uzun |
| Kranial sinir hasarı | Yok | Olası |
| Miyokard enfarktüsü riski | Düşük | Daha yüksek |
| İnme riski | Benzer | Benzer |
Karar, hastanın anatomisi, risk faktörleri ve tercihine göre bireysel olarak verilir.
Karotis Stentleme Riskleri#
İşlem riskleri:
- İnme (%1-3)
- Geçici bradikardi/hipotansiyon
- Erişim bölgesi komplikasyonları
- Kontrast nefropatisi
- Restenoz (nadir)
İşlem Sonrası Bakım#
Karotis stentleme sonrası:
Hastanede:
- Nörolojik takip
- Kan basıncı kontrolü
- Erişim bölgesi takibi
Taburculuk Sonrası:
- Dual antiplatelet tedavi (en az 1 ay)
- Statin tedavisi
- Risk faktörü kontrolü
- Düzenli Doppler takibi
Sık Sorulan Sorular#
Karotis stenozu her zaman tedavi gerektirir mi?
Karotis stentleme inmeyi önler mi?
Stentleme sonrası normal yaşama dönebilir miyim?
Karotis stenti ömür boyu kalır mı?
Her iki karotis de daralmışsa ne yapılır?
Randevu ve İletişim#
Karotis stenozu değerlendirmesi veya tedavisi için randevu almak isterseniz:
📍 Avrasya Hospital - Beştelsiz Mah. 101. Sokak No:107, Zeytinburnu, İstanbul
📞 Telefon: +90 212 665 50 50 (Dahili: 4012)
Bu içerik Doç. Dr. Habib Çil tarafından hazırlanmış olup, genel bilgilendirme amaçlıdır. Kesin tanı ve tedavi için mutlaka bir kardiyoloji uzmanına başvurunuz.
İlgili Periferik Damar Tedavileri#
Karotis stenozu ile bağlantılı diğer tedaviler:
- Periferik Damar - Periferik damar hastalıkları
- Renal Arter Stenozu - Böbrek damarı darlığı
- Alt Ekstremite Arter Hastalığı - Bacak damar hastalığı
- Hipertansiyon - Yüksek tansiyon tedavisi
- Koroner Arter Hastalığı - Koroner arter hastalığı