Kalp yetmezliği, kalbin vücudun ihtiyaç duyduğu kanı yeterince pompalayamaması durumudur. Dünya genelinde yaklaşık 64 milyon insanı etkileyen bu hastalık, özellikle 65 yaş üstü nüfusun %10’unu etkilemektedir. Türkiye’de ise yaklaşık 2 milyon kalp yetmezliği hastası bulunmaktadır. Modern tedavi yaklaşımlarıyla, hastaların büyük çoğunluğu kaliteli bir yaşam sürdürebilmektedir.
Kalp Yetmezliği Nedir?#
Kalp yetmezliği, kalbin yapısal veya fonksiyonel bir bozukluk nedeniyle vücudun metabolik ihtiyaçlarını karşılayacak kadar kan pompalayamaması durumudur. Bu bir hastalıktan ziyade, çeşitli kalp hastalıklarının son aşamasıdır.
Kalp yetmezliği, etkilenen kalp bölgesine göre sınıflandırılır:
- Sol kalp yetmezliği: En yaygın tip. Akciğerlerde sıvı birikmesine (pulmoner ödem) neden olur.
- Sağ kalp yetmezliği: Bacaklarda, ayak bileklerinde ve karında şişme yapar.
- Biventriküler yetmezlik: Her iki ventrikülü de etkiler.
Sistolik ve Diyastolik Kalp Yetmezliği#
- Sistolik kalp yetmezliği (HFrEF): Sol ventrikül kasılma gücü azalmıştır. Ejeksiyon fraksiyonu (EF) %40’ın altındadır.
- Diyastolik kalp yetmezliği (HFpEF): Sol ventrikül kasılması normaldir ancak gevşeme bozuktur. EF %50 veya üzeridir.
- Orta EF’li kalp yetmezliği (HFmrEF): EF %40-49 arasındadır.
Kalp Yetmezliği Belirtileri#
Kalp yetmezliği belirtileri yavaş yavaş gelişebilir veya aniden ortaya çıkabilir. Bu belirtileri tanımak erken tanı ve tedavi için kritik öneme sahiptir.
Ana Belirtiler#
- Nefes darlığı (dispne): Önce eforla, ilerleyen aşamalarda istirahatte de ortaya çıkar
- Ortopne: Yatarken artan nefes darlığı, birden fazla yastıkla uyuma ihtiyacı
- Paroksismal noktürnal dispne: Gece aniden uyanarak nefes alma güçlüğü
- Ödem: Ayaklarda, ayak bileklerinde ve bacaklarda şişme
- Yorgunluk ve halsizlik: Günlük aktivitelerde zorlanma
- Çarpıntı: Düzensiz veya hızlı kalp atışları
Ek Belirtiler#
- Kilo artışı (sıvı tutulumu nedeniyle)
- Karın şişkinliği (asit)
- Öksürük, özellikle yatarken
- İştahsızlık ve bulantı
- Konsantrasyon güçlüğü
- Geceleri sık idrara çıkma
Kalp Yetmezliği Nedenleri#
Kalp yetmezliğine birçok farklı hastalık yol açabilir:
Birincil Nedenler#
- Koroner arter hastalığı: En sık neden (%60-70)
- Hipertansiyon: Uzun süreli yüksek tansiyon kalp kasını yorar
- Kardiyomiyopatiler: Dilate, hipertrofik veya restriktif
- Kalp kapak hastalıkları: Aort stenozu, mitral yetersizliği
- Geçirilmiş miyokard enfarktüsü: Kalp kası hasarı
Diğer Nedenler#
- Aritmi (atriyal fibrilasyon)
- Konjenital kalp hastalıkları
- Miyokardit (kalp kası iltihabı)
- Tiroid hastalıkları
- Alkol ve madde kullanımı
- Kemoterapötik ilaçlar
- Diyabet
Tanı Yöntemleri#
Kalp yetmezliği tanısı klinik bulgular, laboratuvar testleri ve görüntüleme yöntemlerinin bir kombinasyonu ile konur.
Fizik Muayene#
- Akciğer sesleri (raller)
- Boyun venlerinde dolgunluk
- Karaciğer büyümesi
- Ödem değerlendirmesi
- Kalp sesleri (S3 galo)
Laboratuvar Testleri#
- BNP/NT-proBNP: Kalp yetmezliğinin en önemli biyobelirteçleri
- Tam kan sayımı
- Böbrek ve karaciğer fonksiyon testleri
- Elektrolit düzeyleri
- Tiroid fonksiyon testleri
- HbA1c ve lipid profili
Görüntüleme Yöntemleri#
- Ekokardiyografi: Altın standart tanı yöntemi
- Ejeksiyon fraksiyonu ölçümü
- Kalp odacıklarının boyutları
- Kapak fonksiyonları
- Diyastolik fonksiyon değerlendirmesi
- Göğüs röntgeni: Akciğerlerde sıvı ve kalp büyüklüğü
- EKG: Ritim bozuklukları ve geçirilmiş enfarktüs bulguları
- Kardiyak MR: Miyokardiyal fibrozis ve detaylı yapısal değerlendirme
- Koroner anjiyografi: İskemik etiyolojinin değerlendirilmesi
Tedavi Yaklaşımlarımız#
Kalp yetmezliği tedavisi, hastalığın tipine ve şiddetine göre kişiselleştirilir. Amaç, belirtileri hafifletmek, yaşam kalitesini artırmak ve hastalığın ilerlemesini yavaşlatmaktır.
NYHA Fonksiyonel Sınıflandırması#
| Sınıf | Tanım |
|---|---|
| I | Fiziksel aktivitede kısıtlama yok |
| II | Hafif kısıtlama, günlük aktivitelerle belirtiler |
| III | Belirgin kısıtlama, hafif aktivitelerle belirtiler |
| IV | İstirahatte bile belirtiler |
Yaşam Tarzı Değişiklikleri#
- Tuz kısıtlaması: Günde 2-3 gram altında
- Sıvı kısıtlaması: Şiddetli vakalarda günde 1.5-2 litre
- Düzenli kilo takibi: Ani kilo artışı sıvı tutulumunu gösterir
- Sigarayı bırakma: Mutlak gereklilik
- Alkol kısıtlaması: Mümkünse tamamen bırakma
- Fiziksel aktivite: Tolere edildiği kadar, kardiyak rehabilitasyon
Medikal Tedavi#
Modern kalp yetmezliği tedavisinin temelini oluşturan dört ilaç grubu “temel tedavi direkleri” olarak bilinir:
1. ACE İnhibitörleri / ARB / ARNI
- Kalbin iş yükünü azaltır
- Yapısal yeniden şekillenmeyi önler
- Sağkalımı artırır (ARNI özellikle etkili)
2. Beta Blokerler
- Kalp hızını yavaşlatır
- Miyokardiyal oksijen tüketimini azaltır
- Ani ölüm riskini düşürür
3. Mineralokortikoid Reseptör Antagonistleri (MRA)
- Sıvı tutulumunu azaltır
- Fibrozisi önler
- Sağkalıma katkı sağlar
4. SGLT2 İnhibitörleri
- Diyabetten bağımsız olarak fayda sağlar
- Hospitalizasyonu azaltır
- En yeni tedavi seçeneği
Ek İlaçlar:
- Diüretikler (sıvı atılımı)
- Digoksin (atriyal fibrilasyon varlığında)
- İvabradine (sinüs ritminde yüksek kalp hızı)
- Hidralazin + İsosorbid dinitrat
Cihaz Tedavileri#
Medikal tedaviye rağmen belirtileri devam eden hastalarda cihaz tedavileri hayat kurtarıcı olabilir:
ICD (İmplante Edilebilir Kardiyoverter Defibrilatör)
- Ani kardiyak ölümü önler
- EF ≤%35 ve optimal medikal tedaviye rağmen NYHA II-III hastalarda
CRT (Kardiyak Resenkronizasyon Tedavisi)
- Sol ve sağ ventrikül kasılmasını senkronize eder
- Geniş QRS (≥130 ms) ve düşük EF’li hastalarda
- Hem pompalama gücünü artırır hem de belirtileri hafifletir
CRT-D
- CRT ve ICD kombinasyonu
- Hem resenkronizasyon hem de ani ölüm koruması
İleri Kalp Yetmezliği Tedavileri#
Son dönem kalp yetmezliğinde:
- Sol ventrikül destek cihazları (LVAD): Transplantasyona köprü veya hedef tedavi
- Kalp nakli: Uygun hastalarda en etkili tedavi
- Palyatif bakım: Yaşam kalitesini optimize etme
Prognoz ve Takip#
Kalp yetmezliği kronik bir hastalıktır ve düzenli takip gerektirir. Takip sıklığı hastalığın şiddetine göre belirlenir:
- NYHA I-II: 3-6 ayda bir kontrol
- NYHA III: 1-3 ayda bir kontrol
- NYHA IV: Sık hastane yatışları gerekebilir
Sık Sorulan Sorular#
Kalp yetmezliği tedavi edilebilir mi?
Kalp yetmezliğinde egzersiz yapabilir miyim?
Günde ne kadar sıvı almalıyım?
Kalp pili veya ICD gerekli mi?
Kalp nakli için aday mıyım?
Randevu ve İletişim#
Kalp yetmezliği tanısı, tedavisi veya takibi için randevu almak isterseniz:
📍 Avrasya Hospital - Beştelsiz Mah. 101. Sokak No:107, Zeytinburnu, İstanbul
📞 Telefon: +90 212 665 50 50 (Dahili: 4012)
Bu içerik Doç. Dr. Habib Çil tarafından hazırlanmış olup, genel bilgilendirme amaçlıdır. Kesin tanı ve tedavi için mutlaka bir kardiyoloji uzmanına başvurunuz.
İlgili Kalp Yetmezliği Tedavileri#
Kalp yetmezliği ile bağlantılı diğer tedaviler:
- Biventriküler Pacemaker - CRT tedavisi
- ICD - İmplante edilebilir kardiyoverter defibrilatör
- LVAD - Sol ventrikül destek cihazı
- Kalp Nakli - Kalp transplantasyonu
- Ekokardiyografi - Kalp fonksiyon değerlendirmesi