İliak arter tıkanıklığı tedavisi, bacaklara kan sağlayan ana damarların darlık veya tıkanıklıklarının giderilmesini kapsar.
İliak Arter Anatomisi#
İliak arterler, abdominal aortun L4-L5 seviyesinde iki ana dala ayrılmasıyla oluşur.
Anatomik Yapı:
Abdominal Aort
↓
Ana İliak Arter (Common Iliac)
↓
┌──┴──┐
↓ ↓
İç İliak Dış İliak
(Internal) (External)
↓ ↓
Pelvis Femoral Arter
organları (Bacak)
Klinik Önemi:
- Ana iliak arter: Aorto-iliak hastalık
- Dış iliak arter: Bacak kan akımı
- İç iliak arter: Pelvis, kalça, erektil fonksiyon
İliak Arter Hastalığı Nedenleri#
Primer Nedenler#
Ateroskleroz (%95):
- En sık neden
- Plak birikimi
- Kalsifikasyon
Risk Faktörleri#
| Risk Faktörü | Etki |
|---|---|
| Sigara | En önemli risk faktörü |
| Diyabet | 4 kat artmış risk |
| Hipertansiyon | Endotel hasarı |
| Hiperlipidemi | Plak oluşumu |
| Yaş >50 | Doğal süreç |
Diğer Nedenler#
- Aort diseksiyonu
- Travma
- Vaskülit
- Radyasyon
TASC II Sınıflandırması#
İliak lezyonların anatomik sınıflandırması:
| TASC | Lezyon Tipi | Tercih Edilen Tedavi |
|---|---|---|
| A | Tek taraflı CIA/EIA <3 cm stenoz | Endovasküler |
| B | 3-10 cm stenoz, tek taraflı oklüzyon | Endovasküler |
| C | Bilateral stenoz, tek taraflı EIA oklüzyon | Endovasküler/Cerrahi |
| D | Aorto-iliak oklüzyon, diffüz hastalık | Cerrahi (öncelikle) |
İliak Arter Hastalığı Belirtileri#
Klodikasyon (Aralıklı Topallama)#
En sık semptom:
- Yürürken bacak/kalça ağrısı
- Dinlenince düzelir
- Belirli mesafede başlar
- Leriche sendromu (bilateral)
Leriche Sendromu#
Bilateral aorto-iliak tıkanıklık üçlüsü:
- Bilateral kalça ve bacak klodikasyonu
- Erektil disfonksiyon
- Femoral nabızların yokluğu
Kritik Ekstremite İskemisi#
İleri evre hastalık:
- İstirahat ağrısı
- Trofik değişiklikler
- Yara iyileşmeme
- Gangren riski
Tanı Yöntemleri#
Fizik Muayene#
- Femoral nabız değerlendirmesi
- ABI (Ankle-Brachial Index) ölçümü
- Üfürüm kontrolü
Görüntüleme#
Doppler Ultrason:
- İlk basamak
- Akım hızları
- Stenoz lokalizasyonu
BT Anjiyografi:
- Detaylı anatomik görüntü
- Kalsifikasyon değerlendirmesi
- Tedavi planlaması
MR Anjiyografi:
- Kontrastsız seçenek
- Yumuşak doku detayı
DSA (Dijital Subtraksiyon Anjiyografi):
- Altın standart
- Aynı seansta tedavi
Endovasküler Tedavi#
Balon Anjiyoplasti#
Endikasyonlar:
- Kısa segment stenoz
- Non-kalsifiye lezyonlar
- Focal hastalık
İliak Stentleme#
Primer tedavi yöntemi:
Stent Tipleri:
| Tip | Özellik | Endikasyon |
|---|---|---|
| Balloon-expandable | Hassas yerleştirme | Ostial, kalsifiye |
| Self-expanding | Fleksibilite | Uzun segment, tortüöz |
| Covered stent | Duvar desteği | Rüptür, anevrizma |
Teknik Başarı: >95%
Kissing Stent Tekniği#
Aorto-iliak bifurkasyon lezyonlarında:
- Bilateral simultane stentleme
- Aort bifurkasyonunun korunması
- Uzun dönem açıklık: %85-90 (5 yıl)
Hibrit Prosedürler#
Endovasküler + Cerrahi kombinasyonu:
- İliak stent + Femoral endarterektomi
- Kompleks hastalıkta
- Daha az invaziv yaklaşım
Tedavi Sonuçları#
Primer Açıklık Oranları#
| Lezyon | 1 Yıl | 5 Yıl |
|---|---|---|
| TASC A/B | %95 | %85 |
| TASC C | %90 | %75 |
| TASC D | %85 | %70 |
Klinik İyileşme#
- Klodikasyon mesafesi: Ortalama 3-4 kat artış
- Yaşam kalitesi: Belirgin iyileşme
- Ampütasyon riski: Önemli azalma
Komplikasyonlar#
Erken Komplikasyonlar#
| Komplikasyon | Sıklık | Yönetim |
|---|---|---|
| Erişim yeri hematom | %3-5 | Kompresyon |
| Distal embolizasyon | %1-2 | Aspirasyon/Tromboliz |
| Rüptür | <%1 | Covered stent |
| Diseksiyon | %2-3 | Stentleme |
Geç Komplikasyonlar#
- In-stent restenoz: %5-10 (yılda)
- Stent fraktürü: Nadir
- Tromboz: Antiplatelet uyumsuzluk
Medikal Tedavi#
Temel Yaklaşım#
Tüm hastalarda medikal optimizasyon:
- Antiplatelet: Aspirin ± Klopidogrel
- Statin: LDL <70 mg/dL hedefi
- Kan basıncı: <140/90 mmHg
- Diyabet kontrolü: HbA1c <7%
Yaşam Tarzı Değişiklikleri#
- Sigara bırakma: En önemli müdahale
- Egzersiz programı: Gözetimli yürüme
- Diyet: Düşük yağ, düşük tuz
Cerrahi Tedavi#
Endikasyonlar#
- Endovasküler tedavi uygun değilse
- TASC D lezyonlar
- Başarısız endovasküler girişim
Cerrahi Seçenekler#
- Aorto-bifemoral bypass: Standart
- İlio-femoral bypass: Tek taraflı
- Axillo-femoral bypass: Yüksek riskli hastalar
Takip Protokolü#
Düzenli Kontrol#
- ay: Klinik değerlendirme
- ay: Doppler US + ABI
- Yıllık: BT Anjiyografi (gerekirse)
İlaç Uyumu#
- Antiplatelet tedavi: Ömür boyu
- Statin: Ömür boyu
- Risk faktörü kontrolü: Sürekli
Sık Sorulan Sorular#
İliak arter nedir ve neden tıkanır?
İliak arter tıkanıklığı belirtileri nelerdir?
İliak arter tıkanıklığı nasıl tedavi edilir?
İliak stentleme riskli mi?
Tedavi sonrası normal yaşama dönülebilir mi?
Randevu ve İletişim#
İliak arter hastalığı değerlendirmesi ve tedavisi için randevu almak isterseniz:
📍 Avrasya Hospital - Beştelsiz Mah. 101. Sokak No:107, Zeytinburnu, İstanbul
📞 Telefon: +90 212 665 50 50 (Dahili: 4012)
Bu içerik Doç. Dr. Habib Çil tarafından hazırlanmış olup, genel bilgilendirme amaçlıdır. Kesin tanı ve tedavi için mutlaka bir kardiyoloji uzmanına başvurunuz.
İlgili Periferik Girişimler#
İliak arter tedavisi ile bağlantılı diğer hizmetler:
- Alt Ekstremite Arter Hastalığı - Bacak damar tedavisi
- Periferik Anjiyografi - Damar görüntüleme
- Abdominal Aort Anevrizması - Aort tedavisi
- EVAR - Endovasküler anevrizma onarımı
- Karotis Stenozu - Boyun damar tedavisi