TAVI Tedavisi: Minimal İnvaziv Aort Kapak Değişimi

Aort Kapak Hastalıkları Nedir?

#

Aort kapağı, kalbin sol karıncığı (ventrikül) ile vücudun ana atardamarı olan aort arasındaki “kapı"dır. Kanın kalpten vücuda pompalanırken doğru yönde akmasını sağlar. Normal bir aort kapağı üç yaprakçıktan (triküspit) oluşur ve her kalp atışında mükemmel bir senkronizasyonla açılıp kapanır. Ancak zamanla bu kapak çeşitli nedenlerle bozulabilir ve iki ana sorun ortaya çıkar:

Aort Stenozu (Aort Kapak Darlığı)

#

Tanım ve Mekanizma:

Aort stenozu, kapağın sertleşmesi, kireçlenmesi ve tam açılamaması durumudur. Kapak yaprakçıkları üzerinde kalsiyum birikimi oluşur, bu da yaprakçıkların hareketini kısıtlar. Sonuç olarak, kanın geçebileceği alan daralır ve kalp, daralmış bu kapaktan kanı pompalamak için çok daha fazla çalışmak zorunda kalır.

Nedenleri:

• Yaşa Bağlı Dejeneratif Aort Stenozu: 65 yaş üzerinde en sık görülen nedendir. Yıllar içinde kapak yaprakçıklarında aşınma, yıpranma ve kalsiyum birikimi gelişir.
• Biküspit Aort Kapağı: Normal üç yaprakçık yerine iki yaprakçıklı doğuştan gelen bir anomalidir. Bu hastalar genellikle 40-50’li yaşlarda daha erken aort stenozu geliştirir.
• Romatizmal Kalp Hastalığı: Geçirilmiş romatizmal ateş sonrası kapak yaprakçıklarında skar dokusu oluşur ve zamanla darlık gelişir. Gelişmekte olan ülkelerde hala önemli bir nedendir.

Belirtileri:

Aort stenozu genellikle yavaş ilerler ve uzun süre belirti vermeyebilir. Ancak darlık ciddi hale geldiğinde şu belirtiler ortaya çıkar:

• Nefes Darlığı (Dispne): Özellikle eforla, merdiven çıkarken veya yürürken
• Göğüs Ağrısı (Anjina): Kalp kasının yeterli kan alamaması nedeniyle
• Bayılma veya Baş Dönmesi (Senkop): Özellikle egzersiz sırasında, beyne yeterli kan gitmemesi sonucu
• Yorgunluk ve Halsizlik: Vücudun yeterli kan pompası alamaması
• Kalp Yetmezliği Belirtileri: İleri evrelerde nefes darlığı, bacaklarda şişlik, gece yatarken nefes darlığı

Aort Regürjitasyonu (Aort Kapak Yetersizliği)

#

Tanım:

Aort regürjitasyonu, kapağın tam kapanamaması ve kanın bir kısmının vücuda pompalanmak yerine kalbe geri sızmasıdır. Bu durum kalbin daha fazla çalışmasına ve zamanla genişlemesine neden olur.

Nedenleri:

• Kapak yaprakçıklarının dejenerasyonu
• Aort kökünün genişlemesi (aort anevrizması)
• Enfektif endokardit (kapak enfeksiyonu)
• Romatizmal kalp hastalığı
• Travma veya aort disseksiyonu

Belirtileri:

• Çarpıntı hissi (özellikle yatarken)
• Nefes darlığı
• Yorgunluk
• Göğüs ağrısı
• Ayak bileklerinde şişlik

Aort Kapak Hastalıklarının Önemi

#

Bu hastalıklar tedavi edilmediğinde kalp yetmezliğine, ani ölüme ve yaşam kalitesinde ciddi düşüşe yol açar. Ciddi aort stenozu olan hastaların belirtiler başladıktan sonra ortalama yaşam süreleri 2-3 yıldır. Bu nedenle erken tanı ve uygun tedavi hayati önem taşır. TAVI, özellikle ciddi aort stenozu olan ve cerrahi riski yüksek olan hastalar için devrim niteliğinde bir tedavi seçeneğidir.

TAVI Nedir?

#

TAVI (Transcatheter Aortic Valve Implantation) veya diğer adıyla TAVR (Transcatheter Aortic Valve Replacement), “Transkateter Aort Kapak İmplantasyonu” anlamına gelir. Bu prosedürde, göğüs kafesi açılmadan, genellikle kasık atardamarından (femoral arter) girilerek, bir kateter yardımıyla yeni bir biyolojik aort kapağı kalbe ulaştırılır ve hastalıklı kapağın içine yerleştirilir.

TAVI’nin Tarihi ve Gelişimi

#

İlk kez 2002 yılında Fransız kardiyolog Alain Cribier tarafından gerçekleştirilen TAVI, başlangıçta sadece açık kalp ameliyatı riski çok yüksek olan hastalar için bir umut kapısıydı. O dönemde, birçok yaşlı hasta ciddi aort stenozu nedeniyle semptomlar yaşıyor ancak ameliyat riski çok yüksek olduğu için tedavi edilemiyordu.

Teknolojik İlerleme:

Son 20 yılda TAVI teknolojisi inanılmaz bir gelişim gösterdi:

• İlk Nesil Kapaklar (2002-2010): Daha büyük kateterler, daha fazla komplikasyon riski
• İkinci Nesil Kapaklar (2011-2015): Daha küçük kateterler, daha iyi yerleştirme, azalan komplikasyonlar
• Üçüncü ve Dördüncü Nesil Kapaklar (2016-günümüz): Çok küçük kateterler, yeniden konumlandırılabilir kapaklar, minimal paravalvüler kaçak

Klinik Çalışmalar:

Büyük klinik çalışmalar TAVI’nin etkinliğini kanıtladı:

• PARTNER Çalışması: Yüksek riskli hastalarda TAVI’nin cerrahi kadar etkili olduğunu gösterdi
• CoreValve Çalışması: Orta riskli hastalarda TAVI’nin güvenli ve etkili olduğunu kanıtladı
• NOTION ve PARTNER 3 Çalışmaları: Düşük riskli hastalarda bile TAVI’nin cerrahi kadar iyi sonuçlar verdiğini ortaya koydu

Günümüzde TAVI, orta ve hatta düşük riskli hastalarda dahi güvenle uygulanan bir standart tedavi haline gelmiştir. Bu yöntem, geleneksel cerrahinin getirdiği büyük kesi, genel anestezi ve uzun iyileşme süreci gibi zorlukları ortadan kaldırır.

TAVI Kapak Tipleri

#

Balonla Genişleyen Kapaklar:

• Edwards SAPIEN serisi (SAPIEN 3, SAPIEN 3 Ultra)
• Balon şişirilerek yerleştirilen kapaklar
• Daha kesin yerleştirme kontrolü
• Genellikle daha az ileti bloğu riski

Kendiliğinden Genişleyen Kapaklar:

• Medtronic CoreValve, Evolut serisi
• Boston Scientific ACURATE neo
• Nitinol (nikel-titanyum) alaşımından yapılmış
• Vücut ısısında kendiliğinden genişler
• Yeniden konumlandırılabilir özellik

Her iki kapak tipi de sığır veya domuz perikardından (kalp zarı) yapılmış biyolojik yaprakçıklara sahiptir ve mükemmel hemodinamik performans gösterir.

TAVI Tedavisi Kimlere Uygulanır?

#

TAVI için hasta seçimi, “Kalp Takımı” olarak adlandırılan, kardiyolog, kalp cerrahı, anestezi uzmanı ve görüntüleme uzmanlarından oluşan multidisipliner bir ekip tarafından yapılır. Her hasta detaylı bir şekilde değerlendirilir. Genel olarak TAVI adayı olan hasta grupları şunlardır:

• Yüksek Cerrahi Riski Olanlar: İleri yaş (genellikle 80 yaş üstü), akciğer veya böbrek gibi başka organ yetmezlikleri olan, daha önce kalp ameliyatı geçirmiş hastalar.
• Orta Cerrahi Riski Olanlar: Ameliyat riski ne çok yüksek ne de çok düşük olan hasta grubu. Son yıllarda yapılan çalışmalar, TAVI’nin bu grupta en az cerrahi kadar etkili ve güvenli olduğunu göstermiştir.
• Düşük Cerrahi Riski Olanlar: Özellikle belirli anatomik koşullara sahip veya minimal invaziv tedaviyi tercih eden genç hastalarda da TAVI giderek daha fazla düşünülmektedir.

Kontraendikasyonlar (Uygulanmadığı Durumlar):

• Beklenen yaşam süresinin çok kısa olması
• Aktif enfeksiyon varlığı
• Anatomik engeller (damar yollarının uygun olmaması)

TAVI İşlemi Nasıl Yapılır?

#

TAVI işlemi, hibrit ameliyathane veya kateterizasyon laboratuvarı gibi steril ve ileri teknolojiye sahip ortamlarda gerçekleştirilir. İşlem adımları genel olarak şöyledir:

1. Anestezi: İşlem genellikle genel anestezi yerine sedasyon (derin uyku hali) ve lokal anestezi ile yapılır. Bu, hastanın daha konforlu bir süreç geçirmesini ve daha hızlı ayılmasını sağlar.
2. Giriş Yolu: En sık kullanılan ve en az invaziv olan yöntem transfemoral yoldur. Cerrah, kasıktaki atardamara küçük bir kesi yapar. Eğer bu damar uygun değilse, transapikal (göğüs duvarından küçük bir kesi ile kalbin tepe noktasından), transaortik (göğüs ön duvarından) veya subklavian (köprücük kemiği altı) gibi alternatif yollar kullanılabilir.
3. Kateterin İlerletilmesi: Giriş yerinden ince bir tüp (kateter) damar içinde ilerletilerek kalbin aort kapağına ulaşılır. Tüm bu süreç floroskopi (bir tür röntgen) ve ekokardiyografi ile anlık olarak görüntülenir.
4. Kapak Yerleştirilmesi: Kateterin içindeki sıkıştırılmış yeni biyolojik kapak, hastalıklı kapağın tam hizasına getirilir. Kapak ya bir balon yardımıyla şişirilerek (balonla genişleyen kapaklar) ya da kendiliğinden genişleyerek (kendiliğinden genişleyen kapaklar) yerine oturtulur.
5. Son Kontroller: Yeni kapak yerleştirildikten sonra, fonksiyonları ekokardiyografi ve anjiyografi ile kontrol edilir. Kaçak olup olmadığına bakılır ve kateterler geri çekilerek giriş yeri kapatılır.

İşlem genellikle 1 ila 2 saat sürer.

TAVI vs Açık Kalp Ameliyatı

#

TAVI Öncesi Hazırlık

#

Doğru hasta seçimi ve başarılı bir işlem için TAVI öncesi hazırlık çok önemlidir. Bu süreçte şu adımlar izlenir:

• Multidisipliner Kalp Takımı Değerlendirmesi: Hastanın genel durumu, riskleri ve TAVI’ye uygunluğu tartışılır.
• Ekokardiyografi (EKO): Hem göğüsten (transtorasik) hem de yemek borusundan (transözofageal) yapılarak kalp fonksiyonları ve kapak yapısı detaylıca incelenir.
• Bilgisayarlı Tomografi (BT) Anjiyografi: Bu, TAVI planlamasının en kritik adımıdır. Aort kapağının çapı, damarların (aort ve bacak damarları) genişliği ve açıları üç boyutlu olarak ölçülür. Hangi boyutta kapak kullanılacağı ve hangi giriş yolunun uygun olduğu bu tetkik ile belirlenir.
• Kardiyak Kateterizasyon (Anjiyografi): Koroner arterlerde darlık olup olmadığını kontrol etmek için yapılır. Eğer ciddi bir darlık varsa, TAVI öncesinde veya aynı seansta stentleme işlemi gerekebilir.
• Kan Testleri ve Solunum Fonksiyon Testleri: Hastanın genel sağlık durumunu değerlendirmek için istenir.

TAVI Sonrası İyileşme Süreci

#

TAVI’nin en büyük avantajlarından biri hızlı iyileşme sürecidir.

• Hastanede Kalış: Hastalar genellikle işlemden sonraki 1-3 gün içinde taburcu edilir.
• Yoğun Bakım: Çoğu hasta işlem sonrası kısa bir süre (birkaç saat) yoğun bakımda gözlem altında tutulur ve ardından normal odaya alınır.
• Aktivite: Hastalar genellikle işlemden bir gün sonra ayağa kalkıp yürümeye başlayabilirler.
• Normal Hayata Dönüş: Çoğu hasta 1-2 hafta içinde normal günlük aktivitelerine dönebilir. Araba kullanma, hafif egzersizler gibi faaliyetlere doktor onayı ile başlanır.

TAVI’nin Avantajları

#

• Minimal İnvaziv: Büyük bir cerrahi kesi yoktur.
• Hızlı İyileşme: Hastanede kalış süresi ve normal hayata dönüş çok daha kısadır.
• Daha Az Ağrı: Cerrahiye kıyasla ağrı ve rahatsızlık hissi minimaldir.
• Düşük Cerrahi Riski: Özellikle yaşlı ve ek hastalığı olanlar için daha güvenli bir seçenektir.
• Genel Anestezi Riskinden Kaçınma: Çoğu zaman sedasyon ile yapılabilir.

Riskler ve Komplikasyonlar

#

TAVI, son derece güvenli bir prosedür olmasına rağmen, her tıbbi işlem gibi bazı riskler taşır:

• Vasküler Komplikasyonlar: Giriş yerinde (genellikle kasık) kanama, damar hasarı veya pıhtı oluşumu.
• Paravalvüler Kaçak (PVL): Yeni kapağın kenarlarından az miktarda kan sızması. Genellikle hafiftir ve zamanla azalabilir.
• Kalp Ritim Bozuklukları: İşlem sonrası yeni başlangıçlı ileti blokları görülebilir ve bazı hastaların (%5-15) kalıcı kalp piline ihtiyacı olabilir.
• İnme: İşlem sırasında pıhtı veya kireç parçacıklarının beyne gitmesi sonucu oluşabilecek nadir ama ciddi bir komplikasyondur. Riski azaltmak için koruyucu cihazlar kullanılabilir.
• Böbrek Yetmezliği: Özellikle kontrast maddeye bağlı olarak geçici böbrek hasarı görülebilir.

Başarı Oranları ve Uzun Dönem Sonuçlar

#

TAVI’nin prosedür başarı oranı günümüzde %95’in üzerindedir. Bu etkileyici başarı oranı, teknolojinin gelişmesi ve operatörlerin deneyim kazanması ile birlikte yıllar içinde sürekli artmıştır.

Klinik Çalışma Sonuçları

#

Kısa Dönem Sonuçlar (30 Gün):

• Prosedür başarı oranı: %95-98
• Hastane mortalitesi: %1-3 (yüksek riskli hastalarda)
• Majör komplikasyon oranı: %5-10
• Ortalama hastanede kalış süresi: 2-4 gün

Orta Dönem Sonuçlar (1 Yıl):

• 1 yıllık sağkalım: %85-90 (yüksek riskli hastalarda)
• Semptomların düzelmesi: %90’ın üzerinde
• Yaşam kalitesinde belirgin iyileşme
• Fonksiyonel kapasitenin artması (NYHA sınıfında düzelme)

Uzun Dönem Sonuçlar (5-10 Yıl):

• 5 yıllık sağkalım: %60-70 (yüksek riskli hastalarda), %80-85 (düşük riskli hastalarda)
• 10 yıllık sağkalım: %40-50 (yüksek riskli hastalarda)
• Kapak fonksiyonunun korunması: %90’ın üzerinde

Kapak Dayanıklılığı

#

Kapakların dayanıklılığı konusunda ise, ilk takılan kapaklardan elde edilen 10-15 yıllık veriler oldukça umut vericidir:

• Yapısal Kapak Dejenerasyonu: 10 yılda %5’in altında
• Kapak Fonksiyonu: Çoğu hastada mükemmel hemodinamik performans devam eder
• Yeni Nesil Kapaklar: Daha iyi tasarım ve materyaller sayesinde daha uzun ömür bekleniyor

Yaşam Kalitesi İyileşmesi

#

TAVI sonrası hastalar yaşam kalitelerinde dramatik iyileşmeler bildirmektedir:

• Nefes darlığı semptomlarında %80-90 azalma
• Günlük aktivitelere dönüş: 1-2 hafta içinde
• Egzersiz kapasitesinde artış
• Bağımsız yaşam sürdürme yeteneğinin korunması
• Hastane yatışlarında azalma

Modern kapakların daha da uzun ömürlü olması beklenmektedir ve devam eden klinik çalışmalar, TAVI’nin uzun dönem sonuçlarının cerrahi ile karşılaştırılabilir olduğunu göstermektedir.

TAVI Sonrası Yaşam

#

TAVI sonrası hastaların sağlıklı bir yaşam sürdürmeleri için bazı noktalara dikkat etmeleri gerekir:

• İlaç Tedavisi: Genellikle pıhtı oluşumunu önlemek için bir süre kan sulandırıcı ilaçlar (aspirin, klopidogrel gibi) reçete edilir.
• Takip: Hastaların işlem sonrası 1. ay, 6. ay, 1. yıl ve sonrasında yıllık olarak kardiyoloji kontrolü ve ekokardiyografi yaptırması önemlidir.
• Endokardit Profilaksisi: Enfektif endokardit (kalp iç yüzeyi iltihabı) riskine karşı, diş çekimi gibi bazı cerrahi işlemlerden önce koruyucu antibiyotik kullanılması önerilir.
• Yaşam Tarzı: Sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz ve sigaradan uzak durma gibi kalp dostu yaşam tarzı değişiklikleri benimsenmelidir.

Sık Sorulan Sorular (SSS)

#

Ne Zaman Doktora Başvurmalısınız?

#

Aort kapak hastalıkları erken tanı konduğunda çok daha başarılı şekilde tedavi edilebilir. Aşağıdaki durumlarda vakit kaybetmeden bir kardiyoloji uzmanına başvurmanız önerilir:

Acil Durumlar:

• Ani başlayan şiddetli göğüs ağrısı
• Nefes alamama, ciddi nefes darlığı
• Bayılma veya bilinç kaybı
• Dudaklarda veya cilt renginde mavileşme

Değerlendirme Gerektiren Belirtiler:

• Eforla ortaya çıkan nefes darlığı (merdiven çıkarken, yürürken)
• Göğüs ağrısı veya sıkışma hissi
• Sık baş dönmesi veya bayılma hissi
• Çarpıntı veya düzensiz kalp atışları
• Yorgunluk ve halsizlik (günlük aktiviteleri yapmakta zorlanma)
• Ayak bileklerinde şişlik
• Gece yatarken nefes darlığı

Risk Faktörleri Varsa Tarama:

• 65 yaş üzeri bireyler
• Bilinen kalp üfürümü olanlar
• Biküspit aort kapağı tanısı alanlar
• Ailede aort kapak hastalığı öyküsü olanlar
• Romatizmal ateş geçirmiş olanlar

Sonuç

#

TAVI, son yirmi yılda kardiyoloji alanındaki en önemli gelişmelerden biridir. Ciddi aort darlığı olan ve özellikle açık kalp ameliyatı için yüksek risk taşıyan binlerce hastaya umut olmuştur. Daha az ağrı, daha hızlı iyileşme ve yüksek başarı oranları ile TAVI, hastaların yaşam kalitesini hızla artıran, hayat kurtarıcı bir prosedürdür.

Modern TAVI teknolojisi, yeni nesil kapaklar ve deneyimli Kalp Takımları sayesinde, prosedürün başarı oranları sürekli artmaktadır. Günümüzde TAVI, sadece yüksek riskli hastalar için değil, orta ve hatta düşük riskli hastalar için de güvenli ve etkili bir tedavi seçeneği haline gelmiştir.

Eğer sizde veya bir yakınınızda aort darlığı varsa, bir Kalp Takımı tarafından değerlendirilerek TAVI’nin sizin için uygun bir seçenek olup olmadığını öğrenmekten çekinmeyin. Erken tanı ve uygun tedavi ile yaşam kalitenizi yeniden kazanabilir ve aktif bir yaşam sürdürebilirsiniz.

Randevu Alın

#

Aort kapak hastalığınız hakkında detaylı bilgi almak, TAVI prosedürüne uygun olup olmadığınızı öğrenmek ve kapsamlı bir değerlendirme için randevu alabilirsiniz.