Bu içerik, Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı mevzuatına ve tıbbi etik kurallara uygun olarak, toplum sağlığını korumak ve bilgilendirmek amacıyla hazırlanmıştır. Herhangi bir tanı, tedavi garantisi veya yönlendirme içermez. En doğru bilgi için yetkili bir sağlık kuruluşuna başvurunuz.
LVAD (Sol Ventrikül Destek Cihazı), ileri kalp yetmezliğinde kalbin pompalama fonksiyonunu destekleyen veya tamamen üstlenen mekanik bir cihazdır. Kalp nakli bekleyen hastalarda köprü tedavi olarak ya da nakile uygun olmayan hastalarda kalıcı tedavi olarak kullanılmaktadır. Bu rehberde LVAD’ın nasıl çalıştığını, kimlere uygulandığını ve günlük yaşamı nasıl etkilediğini detaylıca ele alıyoruz.
LVAD Nedir?#
LVAD (Left Ventricular Assist Device - Sol Ventrikül Destek Cihazı), sol ventrikülden kanı alarak aortaya pompalayan mekanik bir cihazdır. Zayıflamış kalbin yükünü hafifleterek vücuda yeterli kan akımının sağlanmasına yardımcı olur.
Modern LVAD’lar sürekli akış (continuous flow) pompalarıdır ve geleneksel kalp atımı gibi nabız oluşturmazlar. Bu nedenle LVAD hastalarında nabız alınamayabilir veya çok zayıf hissedilebilir - bu tamamen normaldir.
LVAD Bileşenleri:
- Pompa: Kalbin içine (sol ventrikül apeksine) yerleştirilen ana ünite
- Driveline: Pompadan vücut dışına çıkan güç kablosu
- Kontrolör: Pompanın çalışmasını yöneten bilgisayar ünitesi
- Bataryalar: Taşınabilir güç kaynağı (genellikle 2 adet)
LVAD Kimlere Takılır?#
Köprü Tedavisi (Bridge to Transplant)#
Kalp nakli bekleyen hastalarda, uygun donör bulunana kadar hastanın hayatını sürdürmesini sağlar:
- Kalp nakline köprü
- İyileşmeye köprü (bazı hastalarda kalp düzelebilir)
- Karara köprü (nakil uygunluğu belirsiz hastalar)
Hedef Tedavi (Destination Therapy)#
Kalp nakline uygun olmayan hastalarda kalıcı çözüm olarak:
- İleri yaş nedeniyle nakil yapılamayan hastalar
- Eşlik eden hastalıklar nedeniyle nakil kontrendike olanlar
- Kalıcı mekanik destek gerektiren hastalar
Hasta Seçim Kriterleri#
- Son dönem kalp yetmezliği: NYHA sınıf IV
- Ejeksiyon fraksiyonu <%25: Ciddi pompa güçsüzlüğü
- Maksimal medikal tedaviye rağmen semptomlar
- İnotropik bağımlılık: İlaçsız yaşamın sürdürülememesi
- Tekrarlayan hastane yatışları
LVAD Kontrendikasyonları#
Mutlak Kontrendikasyonlar#
- Ciddi sağ kalp yetmezliği (LVAD sadece sol kalbi destekler)
- İrreversible çoklu organ yetmezliği
- Aktif, kontrol edilemeyen enfeksiyon
- Ciddi kanama bozuklukları (koagülopati)
Göreceli Kontrendikasyonlar#
- Çok ileri yaş
- Ciddi böbrek yetmezliği
- Karaciğer yetmezliği
- Psikososyal sorunlar (cihaz bakımına uyumsuzluk riski)
- Aort kapak hastalığı
LVAD Ameliyatı#
Ameliyat Öncesi Hazırlık#
- Kapsamlı değerlendirme: Tüm organ fonksiyonlarının kontrolü
- Sağ kalp değerlendirmesi: Sağ ventrikülün LVAD’a dayanıp dayanamayacağı
- Beslenme durumu: Protein ve vitamin düzeyleri
- Psikososyal değerlendirme: Aile desteği, uyum kapasitesi
- Eğitim: Hasta ve aileye cihaz hakkında bilgilendirme
Cerrahi Teknik#
- Sternotomi: Göğüs kemiği orta hattan açılır
- Kalp-akciğer makinesi: Destek için bağlanır
- Pompa yerleştirme: Sol ventrikül apeksine sabitlenir
- Çıkış grefti: Aortaya bağlantı yapılır
- Driveline çıkışı: Karın duvarından tünellenerek dışarı alınır
- Test: Pompa çalıştırılır ve ayarlanır
Ameliyat Süresi#
Toplam süre: 4-6 saat
LVAD Sonrası Günlük Yaşam#
Günlük Bakım Rutini#
LVAD hastaları her gün belirli bakım rutinlerini uygulamalıdır:
Driveline Bakımı:
- Günlük pansuman kontrolü ve değişimi
- Çıkış yerinin temizliği
- Enfeksiyon belirtilerinin kontrolü (kızarıklık, akıntı, ateş)
Cihaz Kontrolü:
- Batarya seviyelerinin kontrolü
- Alarm durumlarının takibi
- Kontrolör ekranının gözlemi
Genel Bakım:
- Günlük tartı (ani kilo artışı ödem işareti)
- Kan basıncı takibi (Doppler ile)
- İlaçların düzenli kullanımı
Antikoagülasyon Tedavisi#
LVAD hastaları pompa içinde pıhtı oluşumunu önlemek için kan sulandırıcı kullanır:
- Warfarin: Hedef INR 2.0-3.0
- Aspirin: Günlük düşük doz
- Düzenli INR takibi: Kan pıhtılaşma testleri
Dikkat! Antikoagülan tedavisini kesmeyin veya dozunu değiştirmeyin. Pompa trombozu hayati tehlike oluşturabilir. Herhangi bir kanama durumunda hemen sağlık ekibinize başvurun.
Aktiviteler ve Kısıtlamalar#
Yapılabilecekler:
- Yürüyüş ve hafif egzersiz
- Ev işleri
- Sosyal aktiviteler
- Seyahat (uçak dahil)
- Araba kullanma (iyileşme sonrası)
Yapılamayacaklar:
- Yüzme veya küvette banyo
- Temas sporları
- MR görüntüleme
- Ağır kaldırma (driveline koruması için)
Duş Alma#
Özel su geçirmez koruyucu kullanılarak duş alınabilir. Driveline çıkış yerinin kuru kalması çok önemlidir.
LVAD Komplikasyonları#
Erken Komplikasyonlar (İlk 30 gün)#
- Kanama: %15-30 oranında
- Sağ kalp yetmezliği: LVAD sol kalbi boşaltınca sağ kalp zorlanabilir
- Enfeksiyon: Cerrahi alan enfeksiyonu
- Aritmi: Ventriküler aritmiler
Geç Komplikasyonlar#
- Driveline enfeksiyonu: En sık görülen komplikasyon (%20-40)
- Pompa trombozu: Pompa içinde pıhtı oluşumu
- İnme: Hemorajik veya iskemik
- Gastrointestinal kanama: Arteriovenöz malformasyonlara bağlı
- Cihaz arızası: Nadir
LVAD Sonuçları#
Yaşam Kalitesi#
LVAD takılan hastaların büyük çoğunluğunda:
- Nefes darlığı belirgin azalır
- Egzersiz kapasitesi artar
- Hastane yatışları azalır
- Günlük aktivitelere dönüş sağlanır
- Depresyon ve anksiyete azalır
LVAD vs Kalp Nakli#
| Özellik | LVAD | Kalp Nakli |
|---|---|---|
| Donör gereksinimi | Yok | Var |
| Bekleme süresi | Yok | Uzun olabilir |
| İmmünosupresyon | Yok | Ömür boyu |
| Enfeksiyon riski | Driveline | Fırsatçı enfeksiyonlar |
| Kanama riski | Yüksek | Düşük |
| Uzun dönem sağkalım | LVAD’a göre değişir | Daha iyi |
Sıkça Sorulan Sorular#
LVAD ile normal yaşam mümkün mü?
LVAD bataryaları ne kadar dayanır?
LVAD ile yüzebilir miyim?
LVAD kalıcı mı?
LVAD sonrası MR çekilebilir mi?
LVAD takılan kişi nabız hisseder mi?
LVAD enfeksiyonu nasıl önlenir?
LVAD ile uçağa binebilir miyim?
LVAD değerlendirmesi veya ileri kalp yetmezliği tedavisi hakkında detaylı bilgi için bir kardiyoloji uzmanına danışın.