Kalp Yetmezliği: Belirtiler, Tanı ve Tedavi Yöntemleri

Kalp Yetmezliği Nedir?

#

Kalp yetmezliği, kalbin pompalama fonksiyonunun bozulması sonucu organların ve dokuların yeterli kan ve oksijen alamamasıdır. Bu durum “konjestif kalp yetmezliği” olarak da bilinir çünkü sıklıkla vücutta sıvı birikimi (konjesyon) ile birlikte görülür.

Kalp yetmezliği ani gelişen (akut) veya yavaş ilerleyen (kronik) bir hastalık olabilir. Kronik kalp yetmezliği genellikle yıllar içinde gelişir ve zamanla kötüleşebilir.

Kalp Yetmezliği Türleri

#

Kalp yetmezliği, etkilenen kalp bölümüne ve pompalama kapasitesine göre sınıflandırılır:

1. Sol Kalp Yetmezliği

• HFrEF (Düşük Ejeksiyon Fraksiyonlu): Kalbin pompalama gücü azalmıştır (EF < %40)
• HFpEF (Korunmuş Ejeksiyon Fraksiyonlu): Pompalama gücü normal ancak dolum bozuktur (EF ≥ %50)
• HFmrEF (Orta Düzey EF): Ejeksiyon fraksiyonu %40-49 arasındadır

2. Sağ Kalp Yetmezliği

• Sağ ventrikül akciğerlere yeterli kan pompalar ancak sağ taraf yetmezliğinde bu fonksiyon bozulur
• Genellikle sol kalp yetmezliğine bağlı olarak gelişir

3. Biventriküler (İki Taraflı) Yetmezlik

• Hem sol hem sağ ventrikül etkilenmiştir
• En ağır form olup prognoz daha ciddidir

Kalp Yetmezliğinin Nedenleri

#

Kalp yetmezliğine yol açan birçok durum ve hastalık bulunmaktadır:

Birincil Nedenler

#

1. Koroner Arter Hastalığı

• En sık neden (%60-70)
• Kalp kasına giden kan akımının azalması
• Geçirilmiş kalp krizi sonrası kalp kasının hasar görmesi

2. Hipertansiyon (Yüksek Tansiyon)

• Uzun süreli yüksek tansiyon kalbi yorar
• Kalp kası kalınlaşır ve sertleşir
• Zamanla pompalama kapasitesi düşer

3. Kalp Kapak Hastalıkları

• Darlık veya yetersizlik kalbin iş yükünü artırır
• Aort darlığı ve mitral yetersizlik özellikle önemlidir

4. Kardiyomiyopatiler

• Dilate kardiyomiyopati: Kalp genişler ve zayıflar
• Hipertrofik kardiyomiyopati: Kalp kası anormal kalınlaşır
• Restriktif kardiyomiyopati: Kalp duvarları sertleşir

İkincil ve Katkıda Bulunan Faktörler

#

• Diyabet: Mikro ve makrovasküler komplikasyonlar
• Obezite: Kalbin iş yükünü artırır
• Uyku apnesi: Gece oksijen düşüklüğü kalbi zorlar
• Alkol kullanımı: Alkolik kardiyomiyopati
• Viral enfeksiyonlar: Miyokardit (kalp kası iltihabı)
• Tiroid hastalıkları: Hipertiroidi veya hipotiroidi
• Böbrek yetmezliği: Sıvı ve elektrolit dengesizliği
• Kemoterapötik ilaçlar: Kardiyotoksisite

Kalp Yetmezliği Belirtileri

#

Kalp yetmezliği belirtileri hastalığın şiddetine ve etkilenen kalp bölümüne göre değişir:

Sol Kalp Yetmezliği Belirtileri

#

Nefes Darlığı (Dispne)

• Eforla başlar, ilerledikçe istirahatte de görülür
• Yatınca artan nefes darlığı (ortopne)
• Gece ani uyanma ile nefes darlığı (paroksismal noktürnal dispne)

Yorgunluk ve Halsizlik

• Günlük aktiviteleri zorlaştıran yorgunluk
• Kas güçsüzlüğü
• Konsantrasyon güçlüğü

Öksürük

• Kuru, irritan öksürük
• Özellikle yatınca artan öksürük
• İlerlemiş vakalarda pembe köpüklü balgam

Sağ Kalp Yetmezliği Belirtileri

#

Periferik Ödem

• Ayak bileklerinde ve bacaklarda şişlik
• Akşama doğru artan ödem
• Parmakla bastırıldığında çukur kalması (gode)

Karın Şişliği

• Karaciğer büyümesi (hepatomegali)
• Karında sıvı birikmesi (asit)
• İştahsızlık ve bulantı

Boyun Toplardamarlarında Dolgunluk

• Juguler venöz distansiyon (JVD)
• Yatarken daha belirgin

NYHA Fonksiyonel Sınıflandırması

#

Kalp yetmezliği hastalarının klinik durumunu değerlendirmek için New York Kalp Derneği (NYHA) sınıflandırması kullanılır:

Tanı Yöntemleri

#

Kalp yetmezliği tanısı, klinik değerlendirme ve çeşitli testlerin kombinasyonuyla konur:

Fizik Muayene

#

• Kalp ve akciğer sesleri (raller, üfürüm, S3 galo)
• Bacak ödemi kontrolü
• Boyun toplardamarları değerlendirmesi
• Karaciğer büyüklüğü

Laboratuvar Testleri

#

BNP/NT-proBNP

• Kalp yetmezliği için en önemli biyobelirteç
• Tanı ve takipte değerli
• NT-proBNP > 125 pg/mL anlamlı

Diğer Testler

• Tam kan sayımı (anemi taraması)
• Böbrek ve karaciğer fonksiyonları
• Elektrolitler (sodyum, potasyum)
• Tiroid fonksiyon testleri
• Açlık kan şekeri ve HbA1c

Görüntüleme Yöntemleri

#

Ekokardiyografi

• Altın standart tanı yöntemi
• Ejeksiyon fraksiyonu ölçümü
• Kalp kapakları ve duvar hareketleri değerlendirmesi
• Dolum basınçları tahmini

Göğüs Röntgeni

• Kardiyomegali (kalp büyümesi)
• Pulmoner konjesyon bulguları
• Plevral efüzyon

Koroner Anjiyografi

• Koroner arter hastalığı değerlendirmesi
• Revaskülarizasyon planlaması

Kardiyak MR

• Miyokard yapısı ve fonksiyonu
• Fibrozis ve skar dokusu tespiti
• Kardiyomiyopati tiplendirilmesi

EKG (Elektrokardiyografi)

#

• Ritim bozuklukları
• İleti defektleri (sol dal bloğu)
• Geçirilmiş infarkt bulguları
• Kalp büyümesi işaretleri

Kalp Yetmezliği Tedavisi

#

Kalp yetmezliği tedavisi, hastalığın tipine, şiddetine ve altta yatan nedene göre planlanır:

Yaşam Tarzı Değişiklikleri

#

Tuz Kısıtlaması

• Günlük sodyum alımı < 2 gram
• İşlenmiş gıdalardan kaçınma
• Ev yemekleri tercih edilmeli

Sıvı Kontrolü

• Günlük sıvı alımı 1.5-2 litre
• Ağır vakalarda daha sıkı kısıtlama
• Günlük kilo takibi önemli

Egzersiz

• Düzenli, orta yoğunlukta aerobik egzersiz
• Kardiyak rehabilitasyon programları
• Egzersiz toleransını artırır

Sigarayı Bırakma

• Mutlak gereklilik
• Hastalık progresyonunu yavaşlatır

İlaç Tedavisi

#

1. ACE İnhibitörleri / ARB’ler

• Kalp üzerindeki yükü azaltır
• Sağkalımı iyileştirir
• Örnek: Ramipril, enalapril, losartan, valsartan

2. Beta Blokerler

• Kalp hızını yavaşlatır
• Kalp kasını korur
• Metoprolol, karvedilol, bisoprolol

3. Mineralokortikoid Reseptör Antagonistleri (MRA)

• Spironolakton, eplerenon
• Sodyum ve su tutulumunu azaltır
• Fibrozu önler

4. SGLT2 İnhibitörleri

• Dapagliflozin, empagliflozin
• Diyabetik olmayan hastalarda da etkili
• Hospitalizasyonu azaltır

5. Diüretikler

• Sıvı birikimini giderir
• Semptom kontrolünde önemli
• Furosemid, torasemid

6. ARNI (Sakubitril/Valsartan)

• HFrEF’te ACE inhibitörlerinden üstün
• Mortalite ve hospitalizasyonu azaltır

7. Digoksin

• Atriyal fibrilasyonlu hastalarda hız kontrolü
• Semptom iyileştirmesi

8. Ivabradine

• Sinüs ritminde hız > 70/dk olanlarda
• Ek hız kontrolü sağlar

Cihaz Tedavileri

#

ICD (İmplante Edilebilir Kardiyoverter Defibrilatör)

• Ani kardiyak ölüm riski yüksek hastalarda
• EF ≤ %35 ve optimal tedaviye rağmen NYHA II-III
• Hayat kurtarıcı şok verir

CRT (Kardiyak Resenkronizasyon Tedavisi)

• Sol dal bloğu ve EF ≤ %35 hastalarda
• Kalbin senkronize kasılmasını sağlar
• Biventriküler pil uygulaması

CRT-D (CRT + ICD)

• Hem resenkronizasyon hem defibrilasyon
• En kapsamlı cihaz tedavisi

İleri Tedavi Seçenekleri

#

Sol Ventrikül Destek Cihazları (LVAD)

• Kalp nakline köprü olarak
• Hedef tedavi olarak (nakle uygun olmayanlarda)
• Pompa fonksiyonunu mekanik olarak destekler

Kalp Nakli

• Son dönem kalp yetmezliğinde
• Tüm diğer tedavilere yanıt vermeyenlerde
• Organ bulunabilirliğine bağlı

Ne Zaman Doktora Başvurmalı?

#

Aşağıdaki durumlarda mutlaka kardiyoloji uzmanına başvurun:

• Egzersiz veya merdiven çıkma sırasında olağandışı nefes darlığı
• Bacaklarda veya karında açıklanamayan şişlik
• Gece yatakta uyanacak kadar nefes darlığı
• Sürekli yorgunluk ve halsizlik
• Birkaç günde hızlı kilo alımı (2-3 kg)
• Kalp hastalığı öyküsü varsa düzenli kontrol

Prognoz ve Yaşam Beklentisi

#

Kalp yetmezliğinin prognozu birçok faktöre bağlıdır:

Olumlu Prognostik Faktörler

• Erken tanı ve tedavi
• İlaçlara uyum
• Yaşam tarzı değişiklikleri
• Yüksek ejeksiyon fraksiyonu
• Genç yaş

Olumsuz Prognostik Faktörler

• Çok düşük EF (< %20)
• Tekrarlayan hospitalizasyonlar
• Böbrek yetmezliği
• Diyabet
• İleri yaş

Modern tedavilerle kalp yetmezliği hastaları uzun yıllar kaliteli bir yaşam sürdürebilir.

Sık Sorulan Sorular (SSS)

#

Randevu Alın

#

Kalp yetmezliği belirtileri yaşıyorsanız veya risk faktörleriniz varsa, kapsamlı bir kardiyolojik değerlendirme için randevu alabilirsiniz.