Kalp Ritim Bozukluğu (Aritmi) Nedir?#
Normal kalp ritmi sinüs düğümünden başlayan elektriksel uyarılarla düzenlenir. Bu uyarılar kalbin odacıklarına yayılarak koordineli kasılmayı sağlar. Normal istirahat kalp hızı 60-100 atım/dakikadır.
Aritmi, bu elektriksel sistemdeki bozukluklar sonucu kalp ritminin düzensizleşmesi, hızlanması veya yavaşlamasıdır. Aritmiler zararsız çarpıntılardan hayatı tehdit eden durumlara kadar geniş bir spektrumda olabilir.
Kalbin Elektriksel İleti Sistemi#
Sinüs Düğümü (SA Düğümü)
- Kalbin doğal kalp pili
- Sağ atriyumda yer alır
- Normal ritmi başlatır (60-100/dk)
Atriyoventriküler Düğüm (AV Düğümü)
- Atriyumlardan ventriküllere iletimi sağlar
- Geçiş noktası görevi görür
- İletiyi yavaşlatarak koordinasyon sağlar
His Demeti ve Purkinje Lifleri
- Ventriküllere hızlı ileti
- Koordineli kasılma sağlar
Aritmi Türleri#
Aritmiler kalp hızına ve kökenine göre sınıflandırılır:
Hıza Göre Sınıflandırma#
Taşikardi (Hızlı Kalp Atışı)
- Kalp hızı > 100 atım/dakika
- Sinüs taşikardisi, SVT, VT, AF
Bradikardi (Yavaş Kalp Atışı)
- Kalp hızı < 60 atım/dakika
- Sinüs bradikardisi, AV bloklar, hasta sinüs sendromu
Kökenine Göre Sınıflandırma#
Supraventriküler Aritmiler (Atriyum Kaynaklı)
Atriyal Fibrilasyon (AF)
- En sık görülen sürekli aritmi
- Atriyumların düzensiz, hızlı kasılması
- İnme riski artışı
- Çarpıntı, nefes darlığı, yorgunluk
Atriyal Flutter
- Atriyumlarda düzenli ama hızlı devre
- Genellikle 300/dk atriyal hız
- AF’ye benzer belirtiler
Supraventriküler Taşikardi (SVT)
- Ani başlangıç ve bitiş
- 150-250/dk kalp hızı
- Genellikle iyi huylu
- AVNRT, AVRT, atriyal taşikardi
Prematür Atriyal Kasılmalar (PAK)
- Erken atriyal atımlar
- Sıklıkla zararsız
- Çarpıntı hissi
Ventriküler Aritmiler
Ventriküler Taşikardi (VT)
- Ventrikülerden kaynaklanan hızlı ritim
- Hayatı tehdit edebilir
- Yapısal kalp hastalığı ile ilişkili
- Sürekli VT acil müdahale gerektirir
Ventriküler Fibrilasyon (VF)
- En tehlikeli aritmi
- Kalp pompalamayı durdurur
- Ani kardiyak ölüm nedeni
- Acil defibrilasyon gerekir
Prematür Ventriküler Kasılmalar (PVK)
- Erken ventriküler atımlar
- Çoğu durumda zararsız
- Sık PVK’lar değerlendirilmeli
İleti Bozuklukları#
AV Bloklar
- 1. Derece: PR uzaması, genellikle zararsız
- 2. Derece (Mobitz I/II): Bazı atımlar iletilmez
- 3. Derece (Tam blok): Atriyal-ventriküler bağlantı kesilmiş, kalp pili gerektirir
Dal Blokları
- Sol dal bloğu (LBBB)
- Sağ dal bloğu (RBBB)
- Fascikül blokları
Aritmi Nedenleri ve Risk Faktörleri#
Kardiyak Nedenler#
- Koroner arter hastalığı ve kalp krizi
- Kalp yetmezliği
- Kalp kapak hastalıkları
- Kardiyomiyopatiler
- Doğuştan kalp hastalıkları
- Miyokardit (kalp kası iltihabı)
- Kalp ameliyatı sonrası
Non-kardiyak Nedenler#
- Elektrolit bozuklukları (potasyum, magnezyum)
- Tiroid hastalıkları
- İlaçlar ve toksik maddeler
- Aşırı kafein veya alkol
- Uyuşturucu madde kullanımı
- Stres ve anksiyete
- Uyku apnesi
- Ateş ve enfeksiyonlar
Risk Faktörleri#
- İleri yaş
- Hipertansiyon
- Diyabet
- Obezite
- Sigara kullanımı
- Ailede aritmi öyküsü
Tanı Yöntemleri#
Aritmi tanısı klinik değerlendirme ve çeşitli testlerle konur:
EKG (Elektrokardiyografi)#
- İlk basamak tanı yöntemi
- Kalbin elektriksel aktivitesini kaydeder
- Aritmi tipini belirler
- 12 derivasyon standart EKG
Holter Monitörizasyonu#
- 24-48 saat sürekli EKG kaydı
- Aralıklı aritmilerin tespiti
- Semptomlarla korelasyon
- Günlük aktiviteler sırasında izleme
Olay Kaydediciler#
- Uzun süreli izleme (1-4 hafta)
- Semptom sırasında hasta tarafından aktivasyon
- Nadir aritmilerin yakalanması
İmplante Edilebilir Döngü Kaydedici (ILR)#
- Deri altına yerleştirilen küçük cihaz
- 2-3 yıl sürekli izleme
- Açıklanamayan senkop araştırması
- Kripto jenik inme sonrası AF taraması
Elektrofizyolojik Çalışma (EPS)#
- İnvaziv tanı yöntemi
- Kateterle kalp içi kayıtlar
- Aritmi mekanizmasını belirleme
- Ablasyon tedavisi için harita oluşturma
Diğer Testler#
Ekokardiyografi
- Yapısal kalp hastalıklarını değerlendirme
- Sol ventrikül fonksiyonu
- Kapak hastalıkları
Efor Testi
- Egzersizle tetiklenen aritmiler
- Koroner arter hastalığı değerlendirmesi
Kan Testleri
- Elektrolit düzeyleri
- Tiroid fonksiyonları
- Kardiyak belirteçler
Tedavi Yöntemleri#
Aritmi tedavisi aritmi tipine, şiddetine ve altta yatan nedene göre planlanır:
Yaşam Tarzı Değişiklikleri#
- Kafein ve alkol kısıtlaması
- Sigarayı bırakma
- Stres yönetimi
- Düzenli uyku
- Sağlıklı beslenme
- Tetikleyicilerden kaçınma
İlaç Tedavisi#
Antiaritmik İlaçlar
Sınıf I (Sodyum Kanal Blokerleri)
- Propafenon, flekainid
- SVT ve AF’de kullanım
Sınıf II (Beta Blokerler)
- Metoprolol, bisoprolol
- Kalp hızı kontrolü
- Çoğu aritmi tipinde ilk seçenek
Sınıf III (Potasyum Kanal Blokerleri)
- Amiodaron, sotalol, dronedaron
- Geniş spektrumlu antiaritmik etki
- AF ritim kontrolü
Sınıf IV (Kalsiyum Kanal Blokerleri)
- Diltiazem, verapamil
- SVT ve AF’de hız kontrolü
Hız Kontrolü vs Ritim Kontrolü
- AF’de iki temel strateji
- Bireysel hasta özelliklerine göre seçim
- Hız kontrolü genellikle daha kolay
Antikoagülan Tedavi
- AF’de inme önleme
- CHA₂DS₂-VASc skoruna göre
- Warfarin veya NOAK’lar
Kateter Ablasyon#
- Aritmi kaynağının radyofrekans veya kriyoterapi ile yok edilmesi
- SVT’de yüksek başarı (%95+)
- AF ablasyonu (pulmoner ven izolasyonu)
- VT ablasyonu
Endikasyonlar
- İlaca dirençli aritmiler
- İlaç yan etkileri
- Hasta tercihi
- Yapısal kalp hastalığı olmayan genç hastalar
Cihaz Tedavileri#
Kalp Pili (Pacemaker)
- Bradikardi tedavisinde
- AV blok ve hasta sinüs sendromunda
- Tek veya çift odacıklı sistemler
ICD (İmplante Edilebilir Kardiyoverter Defibrilatör)
- Ventriküler aritmilerde
- Ani kardiyak ölüm önleme
- VT/VF’yi algılar ve sonlandırır
- Primer veya sekonder koruma
CRT (Kardiyak Resenkronizasyon Tedavisi)
- Kalp yetmezliği + sol dal bloğu
- Senkronize kasılma sağlar
- CRT-P veya CRT-D olarak
Elektriksel Kardiyoversiyon#
- Elektriksel şokla ritmi düzeltme
- AF ve flutter’da kullanım
- Anestezi altında yapılır
- Planlı veya acil
Ne Zaman Doktora Başvurmalı?#
Aşağıdaki durumlarda kardiyoloji uzmanına başvurun:
- Tekrarlayan çarpıntı atakları
- Bayılma veya bayılma hissi
- Çarpıntı ile birlikte nefes darlığı veya göğüs ağrısı
- Düzensiz nabız hissediyorsanız
- Ailede ani ölüm öyküsü varsa
- Bilinen kalp hastalığı ve yeni aritmiler
Aritmiden Korunma#
Risk faktörlerini kontrol altına alarak aritmi riskini azaltabilirsiniz:
- Kan basıncınızı kontrol altında tutun
- Kalp hastalıklarınızı tedavi ettirin
- Sağlıklı kilonuzu koruyun
- Düzenli egzersiz yapın
- Stres yönetimi uygulayın
- Alkol ve kafein tüketimini sınırlandırın
- Sigara içmekten kaçının
Sık Sorulan Sorular (SSS)#
Her çarpıntı tehlikeli midir?
Atriyal fibrilasyon hayatı tehdit eder mi?
Kalp pili takıldıktan sonra normal yaşayabilir miyim?
Ablasyon tedavisi ne kadar etkilidir?
Aritmiler kalıtsal mıdır?
Kahve ve alkol aritmilere neden olur mu?
ICD şoku acı verir mi?
Gebelikte aritmi tedavisi nasıl yapılır?
Randevu Alın#
Kalp ritim bozukluğu belirtileri yaşıyorsanız veya aritmi risk faktörleriniz varsa, kapsamlı bir kardiyolojik değerlendirme için randevu alabilirsiniz.